De Belgische Hoge Gezondheidsraad (HGR) brengt onpartijdige en onafhankelijke wetenschappelijke adviezen uit als leidraad voor beleidsmakers en gezondheidswerkers. De adviezen die de HGR uitbrengt worden samengesteld door experts uit vele vakgebieden en zijn openbaar. In de missie van de HGR hecht men zeer aan de volgende waarden:
Wetenschap – Deskundigheid – Kwaliteit – Onpartijdigheid – Onafhankelijkheid – Transparantie.
Nu heeft de HGR een lijvig rapport uitgebracht over haar standpunt inzake de energietransitie, toegespitst op de rol van kernenergie. Het oordeel van het uitgebreide rapport vanuit ethisch, milieu- en gezondheidsoogpunt is afwijzend ten aanzien van kernenergie, zoals die nu wordt toegepast, omdat niet wordt voldaan aan de beginselen van duurzame ontwikkeling. De opvattingen van de HGR gaan echter breder, zoals over maatregelen die op afzienbare tijd moeten worden getroffen of aangepast, waaronder specifieke noodplannen.
Het is de moeite meer dan waard om het rapport te lezen, en als de 142 pagina’s afschrikken, lees dan in ieder geval de uitgebreide samenvatting voorin het rapport.
Kritiek
Maar er is ook kritiek vanuit de pool van experts, in dit geval van de experts van het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol. Zij vinden dat hun wetenschappelijke integriteit en onafhankelijkheid werd aangetast. Het SCK-CEN schrijft iherover het volgende:
Drie van 23 betrokken experten weigerden het eindverslag te onderschrijven. Die experten zijn lid van het onafhankelijke, nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN. “SCK CEN heeft over de jaren heen een uitgebreide, nucleaire kennis opgebouwd. Die kennis en expertise wordt wereldwijd bevestigd. Het is om die reden dat onze experten voor het rapport geconsulteerd werden. Om in te lichten, om de juiste argumenten en wetenschappelijke feiten aan te reiken. De analyses die in het kader van dit rapport werden uitgevoerd, verliepen niet volgens de regels van de wetenschappelijke kunst”, aldus Eric van Walle, directeur-generaal van SCK CEN.
De experten van SCK CEN hebben zich daarom teruggetrokken. “Onze wetenschappelijke integriteit werd aangetast”, aldus Johan Camps, expert stralingsbescherming. Hij trad op als expert voor volgende domeinen: noodplanning, nucleaire risico’s en stralingsbescherming. “Als wetenschapper kon ik me niet scharen achter de manier van werken. Er is geen grondige, objectieve analyse gevoerd over de domeinen waarvoor ik als expert optrad. Een objectieve analyse van die domeinen werd namelijk in het gedrang gebracht door het te koppelen aan factoren als ‘duurzaamheid van kernenergie’. De conclusies in het rapport zijn dus niet gebaseerd op een ruime wetenschappelijke consultatie.”
De experten van SCK CEN hebben hun bezorgdheden met de Hoge Gezondheidsraad gedeeld en wilden zich van het eindverslag distanciëren. Daarop voelden ze zich onder druk gezet om het rapport toch te onderschrijven. “Het is onaanvaardbaar dat onze experten zo behandeld worden. Ik ben trots dat ze voet bij stuk hebben gehouden, want wij dragen onze onafhankelijke, wetenschappelijke integriteit hoog in het vaandel”, aldus van Walle.
De conclusie van het rapport was ongunstig voor kernenergie. Wil de uitstap van drie SCK CEN-experten dan zeggen dat SCK CEN voorstander van kernenergie is? “Het is niet aan ons om uitspraken te doen over de kernuitstap, dat is een politieke beslissing. Het is van groot belang dat er een maatschappelijk debat gevoerd wordt. Eén die gevoed moet worden met wetenschappelijk juiste feiten”, besluit van Walle.
In het HGR rapport wordt geen melding gemaakt van deze kwestie, terwijl de activiteiten van het SCK-CEN meerdere malen aan de orde komen. Er ontbreekt ook een overzicht van alle participanten met hun achtergronden. Dat kan transparanter voor een openbaar rapport, waarin ook een minderheidsvisie dient te worden vermeld. Het wringt met de waarden die de HGR in haar missie koestert, zoals boven genoemd. Dit krijgt ongetwijfeld nog een lange (politieke) staart in de huidige maatschappelijke discussie over de energietransitie.
klimaatblog 