Mike Shellenberger exuseert zich

Update 29-6-2020

Forbes is zich kennelijk rot geschrokken en heeft de pagina direct gedeactiveerd. Dat kun je uiteraard verwachten als zo iemand uit de klimaatkast komt. Shellenberger heeft zijn verhaal nu elders geplaatst.

Oorspronkelijke tekst

Een van de meest vooraanstaande milieu – en klimaatactivisten Mike Shellenberger heeft in een artikel in Forbes (zie update hierboven) zijn excuses aangeboden:

“On behalf of environmentalists everywhere, I would like to formally apologize for the climate scare we created over the last 30 years. Climate change is happening. It’s just not the end of the world. It’s not even our most serious environmental problem.”  

Continu angst aanjagen voor het einde van de wereld garandeert altijd  succes. Zij die niet daarin geloven, zijn immers de ongelovigen, de deniers, tegen wie je je moet verzetten. Geen enkele ruimte bieden voor relativisme of andere meningen. Dat is het plaatje van de milieu-  en klimaatdiscussie van de afgelopen decennia.

Shellenberger vertelt hoe hij zich als jonge man gestort heeft op milieuproblemen, met name in Zuid-Amerika: 30 jaar milieuactivist en 20 jaar klimaatactivist.

Shellenberger licht zijn “coming out” uitgebreid toe, en heeft daarover nu ook een boek geschreven met als titel “Apocalyps Never. Why Environmental Alarmism Hurts Us All.”

In zijn Forbes artikel erkent hij uiteraard wel de klimaatverandering, maar nuanceert hij de absolute prioriteit die velen daaraan geven. Hij schaamt zich voor de vaak overdreven aangstaanjagende uitspraken van anderen (en van hem zelf). Zo noemt hij een aantal feiten die klinken als uitspraken van climate deniers:

• Humans are not causing a “sixth mass extinction”
• The Amazon is not “the lungs of the world”
• Climate change is not making natural disasters worse
• Fires have declined 25% around the world since 2003
• The amount of land we use for meat — humankind’s biggest use of land — has declined by an area nearly as large as Alaska
• The build-up of wood fuel and more houses near forests, not climate change, explain why there are more, and more dangerous, fires in Australia and California
• Carbon emissions have been declining in rich nations for decades and peaked in Britain, Germany and France in the mid-seventies
• Adapting to life below sea level made the Netherlands rich not poor
• We produce 25% more food than we need and food surpluses will continue to rise as the world gets hotter
• Habitat loss and the direct killing of wild animals are bigger threats to species than climate change
• Wood fuel is far worse for people and wildlife than fossil fuels
• Preventing future pandemics requires more not less “industrial” agriculture

De coronacrisis stelt de andere thema’s in perspectief. Dat zal allicht bijdragen tot veranderende inzichten, zoals Shellenberger in zijn artikel en boek betoogt.

 

 

Washington Post over corona en pool testing

Over pool testing op coronavirus is hier en hier al eens geschreven. Nu heeft Trump pas aangekondigd, dat er minder testen moeten worden gedaan. Dat geeft minder besmettingen uiteraard, maar dat zal het aantal sterftegevallen aan het virus niet doen verminderen. Of dat geleid heeft tot het idee van pool testing is niet bekend, maar vandaag staat er een tweet van de Washington Post die hiernaar verwijst.

Het achterliggend verhaal is onder meer een interview met Dr. Fauci in de Washington Post van 26 juni. Het is die man die altijd schuin achter Trump staat bij persconferenties en die dan kritische opmerkingen mag maken als Trump weer eens uit de bocht vliegt. Typisch dat Trump hem nog niet heeft ontslagen.

Dit staat in het interview: … Fauci director of the National Institute of Allergy and Infectious Diseases, said Thursday in an interview with The Washington Post that health officials are having “intense discussions” about what’s known as “pool testing.” It would mark the newest strategy to contain the coronavirus pandemic in the United States, which has killed at least 123,000 people and infected more than 2.4 million.

Beetje laat lijkt het om deze monstername strategie nu pas in te voeren. Duitsland deed het al, net als Singapore en recent ook India. De US heeft met deze strategie al ervaring opgedaan: test op syfilis onder soldaten in WOII, en – meer recent – andere sexueel overdraagbare aandoeningen als HIV. Toch zijn er administratieve beperkingen aan het toepassen van de techniek. Het zou volgens de regels eerst uitvoerig moeten worden getest. Maar dat kost veel tijd (en extra veel doden), en andere landen hebben dat al voldoende gedaan.

Hier is de  link naar het volledige artikel .in de Washington Post van vandaag 27 juni 2020.

 

 

Konjunkturpaket: hoe Duitsland de crisis aanpakt

De Europese Unie heeft plannen voor het herstel na de coronacrisis sterk gericht op research (o.a. via Horizon) en innovatie, zie hier en hier. De afzonderlijke lidstaten hebben of komen nog met hun eigen inbreng.

Duitsland wordt eerstdaags voorzitter van de EU. Juist nu, na stabilisatie van de pandemie in het land, heeft het Bundesfinanzministerium een plan gepubliceerd om de schade te herstellen op een breed vlak van maatschappelijke sectoren. Daarmee zijn investeringen van € 130 miljard gemoeid die grofweg binnen twee jaar moeten worden ingezet. Daarmee zet Duitsland de andere EU lidstaten een groot voorbeeld voor, waarmee ze de discussie over de post-pandemie periode als nieuwe voorzitter kunnen bepalen.

Het voert te ver om hier alle punten te noemen waarin wordt geïnvesteerd, het plan noemt er 57. Dit zijn de hoofdlijnen van het herstel- en crisisbeheersingspakket:

• De economie versterken, jobs behouden en de economische kracht van Duitsland vergroten
• De economische en sociale moeilijkheden die zich nog in de loop van het jaar voordoen verzachten
• Ondersteuning van de Länder en de lokale overheden en extra steun aan jongeren en gezinnen.

Om op de lange termijn sterker en succesvoller uit de crisis te komen wilt Duitsland

• zijn rol als wereldwijde exporteur van geavanceerde technologie versterken door investeringen in digitale technologie en klimaattechnologieën en
• versterking van de volksgezondheid en verbetering van de bescherming tegen pandemieën.

In zijn internationale verantwoordelijkheid zal Duitsland Europa steunen en de armere landen helpen.

Voor wat betreft het thema klimaat wordt in de komende twee jaar 50 miljard geïnvesteerd:

• Het geld gaat naar duurzame mobiliteit, onder andere naar laadpalen en accu ontwikkeling(2,5 miljard), auto industrie (1 miljard) en de Bundesbahn (5 miljard). De energiesector wordt verblijd met loslaten van grenzen aan PV installaties en offshore windmolens en investeringen in waterstoftechnologie. In gebouwen wordt 2,5 miljard gestoken voor CO2 saneringen.
• Grootschalige steun voor de verdere digitalisering van de maatschappij: kunstmatige intelligentie (5 miljard), kwantum computers, uitbouw 5G netwerk (5 miljard) en ontwikkeling 6G, en digitalisering van bestuurlijke administraties.

Op het gebied van gezondheidszorg aandacht voor de internationale ontwikkeling van vaccins (750 miljoen. Een nieuw ziekenhuisprogramma voorziet in uitbouw van noodvoorzieningen, digitalisering en vaccinproductie in eigen land: 3,5 miljard.

In de ondersteuning van gezinnen en jongeren wordt fors geïnvesteerd:

• Eenmalige kind bonus (4,5 miljard), ondersteuning een-ouder gezinnen (750 miljoen)
• Kinderopvang (1 miljard)
• Investeringen in onderwijs, onder andere voorzieningen voor online learning (2 miljard)

Meer informatie:

https://www.bundesfinanzministerium.de/Web/DE/Themen/Schlaglichter/Konjunkturpaket/das-konjunkturpaket.html  en https://www.bundesfinanzministerium.de/Content/DE/Standardartikel/Themen/Schlaglichter/Konjunkturpaket/2020-06-03-eckpunktepapier.pdf?__blob=publicationFile&v=9

COVID-19 en oversterfte

De maatschappelijke impact van de coronacrisis wordt niet alleen bepaald door het aantal besmettingen en doden. Het is echter terecht dat daar wel veel belangstelling naar uitgaat. Nu is elke dode een dode te veel, en als dat kan worden voorkomen door maatregelen te treffen dan moet dat ook worden toegepast en nageleefd. Het blijkt dat daar grote verschillen zijn tussen de getroffen landen. Hoe en waarom zal ooit een keer worden geanalyseerd.

Het aantal betreurde doden van de coronavirus pandemie is onbetrouwbaar gebleken. In de meeste officiële statistieken verschijnen alleen de corona-positief geteste doden. Zij die thuis of in een verzorgingshuis overlijden worden om wat voor reden ook vaak niet meegeteld, en dat geeft een scheef beeld  van de werkelijkheid. De nationale statistiek bureaus in de verschillende landen verzamelen de te verwachte aantallen doden en zien dat er een oversterfte plaatsvindt, die meestal hoger ligt dan de door de autoriteiten gemelde corona gerelateerde overledenen. De oversterfte is grotendeels toe te schrijven aan alle geregistreerde en niet-geregistreerde corona doden. Deze oversterfte data worden per week gerapporteerd. Helaas werken niet alle statistiek bureaus even snel, zodat enkele bureaus in hun rapportage achterlopen, en zo niet goed aansluiten bij de actuele cijfers. De startjaren van de datareeksen lopen ook uiteen.

Onderzoekers hebben deze oversterfte data bijeen gebracht en gepubliceerd, zie onder andere het overzicht van de Financial Times op de github-site. Uit de laatste update zijn voor het hierna volgende overzicht van acht landen alleen die data gekozen vanaf de week dat er in 2020 oversterfte werd geconstateerd. Ter vergelijking zijn de cijfers van de coronadoden vermeld, telkens op de bij de weeknummers aangegeven datum. Die lopen voor de landen iets uiteen, waardoor de cijfers mogelijk iets verschuiven. De dagelijks automatisch bijgehouden data zijn te zien op Worldometer of bijvoorbeeld via de datasite van de Johns Hopkins University  Nu het aantal doden enigszins lijkt te stabiliseren en de oversterfte wegebt, is de tijd rijp om naar de data te kijken.

 

• 

Uit de grafieken (let op: verschillende schalen) blijkt dat enkele landen uit de selectie een redelijke overeenstemming laten zien tussen de vermelde aantallen doden en de oversterfte, zoals België, Duitsland en Frankrijk. Nederland scoort laag, net als de UK. De US, Spanje en Italië scoren iets hoger.

Dit zijn de percentages van coronadoden t.o.v. de totale oversterfte:

Als deze verhoudingen worden vertaald naar de actuele data van 4 juni 2020 dan telt Nederland bijna evenveel coronadoden als Duitsland en meer coronadoden dan België, en de teller staat voor de Verenigde Staten op ongeveer 140000  in plaats van 110000 coronadoden.  

Het perspectief verandert uiteraard wel als het aantal doden per miljoen inwoners wordt berekend. Als de cijfers (schatting in de tabel) worden weergegeven in aantal doden per miljoen inwoners springt Duitsland er in positieve zin uit met 133 doden/miljoen. Het Verenigd Konikrijk zit aan de onderkant in deze vergelijking met 1088 doden/miljoen inwoners.

Het overzicht geeft een – zij het incompleet – beeld van de effectiviteit van de maatregelen tegen uitbreiding van de pandemie. Incompleet vanwege de schattingen, maar ook omdat er bij de verspreiding ook andere factoren meespelen als bijvoorbeeld de specifieke demografie en het voorkomen van hotspots als grote steden. We zullen het ongewijfeld nog wel horen, welke aanpak het beste is geweest.

De ijsheiligen 2020, een korte (voor)beschouwing

Update 3 juni 2020

Dit jaar was een opvallende week met koelere ijsheiligen. Niet dat het veel uitmaakt voor de lange termijn trend. Hier kortweg de lineaire Theil-Sen trends berekend vanaf 1906 voor de gemiddelde etmaal temperatuur TG en de minimum temperatuur TN op station Maastricht voor alle zes perioden en de maand mei als geheel.

De koelere ijsheiligen periode van 11-15 mei van dit jaar doet de langjarige trend voor deze periode iets zakken. Voorlopig doen de ijsheiligen hun naam eer aan.

Oorspronkelijke tekst.

De ijsheiligen, dat zijn Mamertus , Pancratius , Servatius van Maastricht, Bonifatius van Tarsus en Sophia van Rome. De naam danken ze aan de ervaring dat er in mei vaker een koudere periode voorkomt. De boerenwijsheid wilt dat je wacht tot de koude heiligen voorbij zijn zodat de nachtvorst geen schade kan aanrichten aan het juist geplante gewas.

In 2016 is al eens over deze heiligen bericht, althans over de gemiddelde temperaturen van KNMI station Maastricht tijdens de periode 11-15 mei, in vergelijking met de andere perioden van 5 dagen in de meimaand vanaf 1906. Er was toen sprake van een heel lichte daling, zowel in de ijsheiligen periode als in de hele maand mei (-0,004 °C/jaar).

De prognose voor de temperatuur op 12 mei van WXCHARTS doet vermoeden, dat de temperatuur op 2m hoogte een stuk koeler zal zijn dan het 30-jarig gemiddelde, met nachttemperaturen net boven de vorstgrens.

Tijd voor een kleine voorbeschouwing, een update vanaf 2016, De jaren 2016 t/m 2019 zijn toegevoegd aan het databestand en dat geeft het volgende beeld over de 6 perioden van mei, eerst de daggemiddelde temperaturen:

Het lijkt erop dat de daggemiddelden wat zijn opgelopen. Het verloop, aangegeven met de smooth trend lijnen komt redelijk overeen met die uit de grafieken van het vorige artikel. Nu blijkt ook de periode 11-15 mei een wisselend beeld te krijgen.

De gemiddelde temperatuur (TG) trend over de perioden (via Theil-Sen berekening):

1-5 mei	6-10 mei	11-15 mei	16-20 mei	21-25 mei	26-31 mei
0,01	0,02	0,01	0,02	0,01	0,01

Nu is er sprake van een kleine positieve trend, met voor de hele meimaand een lineaire trend van 0,013 °C over de periode 1906-2019.

Even zien wat de minimum temperaturen doen:

1-5 mei	6-10 mei	11-15 mei	16-20 mei	21-25 mei	26-31 mei
0,02	0,02	0,01	0,02	0	0,01

De minimum temperatuur (TN) vertoont een gelijkaardig patroon als het daggemiddelde op een lager niveau, m.u.v. de periode 16-20 mei. De lineaire trend van de minimum temperatuur (via Theil-Sen berekening) bedraagt voor de hele meimaand 0,013 °C over de periode 1906-2019.

Benieuwd of de volgende week invloed heeft op het verloop. In ieder geval nog even wachten met de bollen in de grond stoppen.

Nog eens: Pooled sampling tijdens Corona pandemie

In een vorig artikel werd groepsgewijs onderzoek al bepleit, geïllustreerd met een voorbeeld uit milieuonderzoek.

Nu is de pooled sampling ook daadwerkelijk toegepast in Duitsland door het Instituut voor Virologie van het Universitair Ziekenhuis Saarland. De werkwijze en resultaten zijn zojuist gepubliceerd in The Lancet: ‘Pooling of samples for testing for SARS-CoV-2 in asymptomatic people’in ‘The Lancet Infectious Diseases’.

De methode is een uitwerking van een bemonsteringstechniek die bloedbanken gebruiken voor massalere testen. De groepsgrootte reikt dank zij de grote gevoeligheid van de analysemethode (RT-PCR) tot 30 monsters. Als binnen een groepsmonster een besmetting wordt vastgesteld, dan volgen er individuele analyses. De methode is gevoelig genoeg om uit te gaan van drie sub-pools van 10 monsters elk. De gevoeligheid is bepaald door de verschillen (in Ct-waarden) van testmonsters van reeds besmette personen in pools t.o.v. individuele monsters. Voor meer technische details, zie de publicatie in the Lancet.

De methode wordt nu ingezet voor het screenen van kwetsbare ouderengroepen in ruim 130 verpleeg- en verzorgingshuizen in het Saarland.  Ongeveer 22.000 mensen worden getest – een ware logistieke uitdaging in samenwerking met meerdere partners, het Fraunhofer Instituut voor Biomedische Technologie IBMT, het Helmholtz Instituut voor Farmaceutisch Onderzoek Saarland, het Landesamt für Verbraucherschutz en de Saarländische Pflegegesellschaft. Het succes van de methode raakt inmiddels bekend, en het instituut krijgt al veel aanvragen van ziekenhuizen uit binnen- en buitenland.

 

Ware aantal coronadoden

Update 29-4-2020 

James Tozer et al. van The Economist hebben onderzoek gedaan naar de oversterfte in de afgelopen maanden.  De geproduceerde data sluiten aan bij het onderstaande artikel uit de Financial Times. Dit is de grafiek per 28 april. De perioden verschillen per land/regio/stad.

Originele post

Een vrij toegankelijk artikel uit de Financial Times van 26 april. Ter illustratie dat er nog meer en grotere onzekerheden zijn over het aantal slachtoffers van het coronavirus. Er zijn zoals vermeld in de vorige post al landen waar verder wordt gekeken dan alleen het aantal overledenen in ziekenhuizen. Het CBS heeft daar ook al over bericht. We hebben een te rooskleurige blik op het ware aantal slachtoffers, zo te zien. De oversterfte zoals aangegeven in de navolgende tekst geeft in vergelijking met meerjarige gemiddelden een schokkend beeld. Duitsland ontbreekt in het plaatje, daar loopt de statistiek een maand achter. Zie ook de achterliggende tweet en collectie van de eerste auteur.

Coronavirus: free to read

John Burn-Murdoch, Valentina Romei and Chris Giles in London YESTERDAY

The death toll from coronavirus may be almost 60 per cent higher than reported
in official counts, according to an FT analysis of overall fatalities during the
pandemic in 14 countries.

Mortality statistics show 122,000 deaths in excess of normal levels across these
locations, considerably higher than the 77,000 official Covid-19 deaths reported
for the same places and time periods.
If the same level of under-reporting observed in these countries was happening
worldwide, the global Covid-19 death toll would rise from the current official
total of 201,000 to as high as 318,000.
To calculate excess deaths, the FT has compared deaths from all causes in the
weeks of a location’s outbreak in March and April 2020 to the average for the
same period between 2015 and 2019. The total of 122,000 amounts to a 50 per
cent rise in overall mortality relative to the historical average for the locations
studied.

In all the countries analysed except Denmark, excess deaths far outnumbered
the official coronavirus death tolls. The accuracy of official death statistics from
the virus is limited by how effectively a country is testing people to confirm
cases. Some countries, including China, have retrospectively revised up their
death tolls from the disease.

According to the FT analysis, overall deaths rose 60 per cent in Belgium, 51 per
cent in Spain, 42 per cent in the Netherlands and 34 per cent in France during
the pandemic compared with the same period in previous years.

Some of these deaths may be the result of causes other than Covid-19, as people
avoid hospitals for other ailments. But excess mortality has risen most steeply in
places suffering the worst Covid-19 outbreaks, suggesting most of these deaths
are directly related to the virus rather than simply side-effects of lockdowns.

David Spiegelhalter, professor of the public understanding of risk at Cambridge
university, said the daily counts in the UK, for instance, were “far too low”
because they only accounted for hospital deaths.
“The only unbiased comparison you can make between different countries is by
looking at all cause mortality . . . There are so many questions about the rise
we’ve seen in death that have not got Covid on the death certificate, yet you feel
are inevitably linked in some way to this epidemic.”

The extra deaths are most pronounced in urban areas with the worst virus
outbreaks, and have completely overwhelmed reporting mechanisms in some.
This is especially worrying for many emerging economies, where total excess
mortality is orders of magnitude higher than official coronavirus fatalities.
In Ecuador’s Guayas province, just 245 official Covid-related deaths were
reported between March 1 and April 15, but data on total deaths show that about
10,200 more people died during this period than in a typical year — an increase
of 350 per cent.

In the northern Italian region of Lombardy, the heart of Europe’s worst
outbreak, there are more than 13,000 excess deaths in the official statistics for
the nearly 1,700 municipalities for which data is available. This is an uptick of
155 per cent on the historical average and far higher than the 4,348 reported
Covid deaths in the region.

The region surrounding the Italian city of Bergamo registered the worst increase
internationally with a 464 per cent rise in deaths above normal levels, followed
by New York City with a 200 per cent increase, and Madrid, Spain, with a 161
per cent increase.

In the Indonesian capital Jakarta, data on burials shows an increase of 1,400
relative to the historical average during the same period — 15 times the official
figure of 90 Covid deaths for the same period.

The challenge is not confined to the developing world. In England and
Wales, the number of fatalities in the week ending April 10 was the highest this
century. The figure was 76 per cent higher than the average for the same week in
the past five years, and the number of excess deaths was 58 per cent higher than
the total number of reported Covid-deaths for the same period.

“If we want to . . . [understand] the ways different countries have responded to
the surging pandemic and how [it] has affected the health of the population, the
best way is to count excess deaths,” said David Leon, professor of epidemiology
at the London School of Hygiene & Tropical Medicine.

Experts have warned of serious under-reporting of Covid-19 cases in residential
facilities for the elderly, who are particularly vulnerable to the virus. “Very few
countries appear to be testing people in care homes, staff and residents,
systematically,” said Adelina Comas-Herrera, research fellow at the Care Policy
and Evaluation Centre of the London School of Economics.
Even the much higher numbers of deaths in the pandemic suggested by excess
mortality statistics are likely to be conservative, as lockdowns mean that
“mortality from numerous conditions such as traffic accidents and occupational
injuries possibly went down”, said Markéta Pechholdová, assistant professor of
demography at the University of Economics, Prague.

Clarification: A chart in this article was amended to indicate that the mortality
data used for Italy is for an incomplete set of that country’s municipalities.
Complete national mortality data for Italy have not yet been released.

Verloop Coronavirus pandemie

Weer een kleine zijstap. Op veel fora wordt de ontwikkeling van de pandemie gevisualiseerd, zoals op de fraaie COVID-10 dashboard van de Johns Hopkins universiteit.

Op de meeste media wordt de ontwikkeling weergegeven als de aantallen testen en daarin de positief bevestigde. Dat is een redelijke benadering, zij het met grote onzekerheden, omdat elk land op zijn eigen manier de testen uitvoert. Ziekenhuisopnames en IC-opnames, aantallen herstelde patiënten, het zijn allemaal benaderingen van de werkelijkheid.

Maar weinig informatiebronnen gebruiken de met minder onzekerheden omklede data van aantallen overledenen. Met die aantekening, dat tot voor kort alleen de in ziekenhuizen overleden patiënten in de statistiek verschenen, maar dat nu in enkele landen ook de doden in verzorgingstehuizen worden meegeteld, zoals in België. Daarvan is echter een niet goed bekend percentage besmet geraakt. Ook daar wordt dus enige onzekerheid toegevoegd. Maar voor het gemak worden alle overledenen meegeteld.

Toch lijkt het zinvol om het verloop van de pandemie weer te geven via de aantallen overledenen. In het bovenstaande overzicht zijn opgenomen Italië (IT), Nederland (NL), België (BE), Duitsland (GER), Verenigd Koninkrijk (UK), Frankrijk (FR) en Spanje (SP).

De eerste grafiek laat het aantal cumulatieve overledenen zien vanaf 1 maart 2020. Opvallend is de parallelle ontwikkeling in de landen met de meeste slachtoffers: Italië, Frankrijk, Spanje en Verenigd Koninkrijk. Dat weerspiegelt de karakteristieke ontwikkeling van de pandemie, met opeenvolgende startdata tussen de landen. Daaronder, met minder slachtoffers en lagere stijgingsgraad volgen België, Nederland en Duitsland.

In het dagelijkse verloop (tweede grafiek) zijn de verschillen van de opeenvolgende tellingen per dag weergegeven, met een smooth trendlijn die de dagelijks gerapporteerde uitschieters uitvlakt. Voor ieder land is een eigen schaal gebruikt om het verloop beter zichtbaar te maken. In de meeste landen is nu sprake van stabilisatie of afname. De afname verloopt langzamer dan de voorafgaande toename. Het is ook de vraag of na het intrekken van sommige beperkingen het aantal overledenen weer gaat stabiliseren of zelfs weer toenemen in een nieuwe golf.

De derde grafiek maakt duidelijk hoe en in welk land de maatregelen uitpakken. Men zou mogen verwachten dat het aantal overledenen per miljoen inwoners van de landen naar elkaar zou groeien. Integendeel, die fracties lopen sterk uiteen. Duitsland springt er uit met een bijzonder laag aantal overledenen per miljoen inwoners. De Duitse aanpak blijkt goed te werken, althans landelijk. Tussen de deelstaten zijn er wel grote verschillen met Beieren als grote uitschieter.

België “scoort” het hoogste aantal met 522 overledenen per miljoen inwoners (21 april) en heeft daarmee Italië en Spanje ruim gepasseerd. En dat notabene in een land waar streng wordt toegezien op de naleving van de opgelegde beperkingen. Voer voor interpretaties als de situatie weer is hersteld.

Pooled sampling tijdens Corona pandemie

Een kleine zijstap. Wat schrijver bij grootschalig onderzoek altijd interesseert is de strategie die er achter steekt. Het gaat om het testen van een bepaalde eigenschap, die niet homogeen verdeeld is in een groter geheel. Zoals een bodemverontreiniging op een groot terrein, of het aantonen van besmetting door het Coronavirus.

Meer testen, maar dan slimmer? Een analytische benadering.
De roep om meer testen neemt toe, Duitsland en Zuid Korea doen het al, en dat zorgt voor minder slachtoffers. Maar als je minder kunt (of wilt) testen dan is er een aanpak mogelijk die minder inspanning en geld kost.

Een voorbeeld uit de milieuhoek. Een groot terrein is vervuild, maar je weet niet waar precies. Je kan dat uitzoeken door zoveel mogelijk monsters te nemen en die allemaal te analyseren. Een betere strategie is het nemen van monsters volgens een vooropgezet plan, waarin je representatieve monsters neemt, zeg 100 monsters. Bewaar ze allemaal, maar verdeel ze in 10 verzamelmonsters, neem daartoe van elk monster een deel en meng dat goed. Analyseer die 10 verzamelmonsters. Grote kans, dat in de meerderheid van de monsters geen vervuiling wordt gevonden. Positieve monster(s) kun je dan verder onderzoeken. In plaats van 100 testen zijn uiteindelijk misschien maar 20 testen nodig. Zo’n methode kan je goed uitvoeren als de kans dat je een vervuiling aantreft klein is. En dat geldt m.m. ook voor besmetting met COVID-19.
Cristian Gollier van de Universiteit van Toulouse heeft een vergelijkbare benadering voor COVID-19 uitgewerkt, die een hoop moeite en geld kan besparen. (Gollier’s tweet daarover vandaag, toegespitst op de verlengde maatregelen zoals afgekondigd in Frankrijk.)

In schema:

Op vergelijkbare wijze kan men verschillende doelgroepen in de huidige Coronacrisis identificeren (bijv. medewerkers thuiszorg of verzorgingshuizen,  maar ook personeel van essentiële bedrijven en instituten, groepstesten op immuniteit etc.). Het moet alleen fatsoenlijk op voorhand georganiseerd worden. Tot zover theorie (en milieupraktijk).

En nu is het ook al in de praktijk getest door onderzoekers van Stanford in California in een brief van Pinsky at. al aan JAMA (Journal of American Medical Association) gepubliceerd op 6 april 2020: “Sample Pooling as a Strategy to Detect Community Transmission of SARS-CoV-2”.

 

Thorium centrales in Nederland

In het Nederlandse klimaatakkoord wordt zorgvuldig gezwegen over kernenergie. Het is de gemakkelijke weg om als staat niet deel te nemen aan de verdere ontwikkeling van kernenergie, door simpel het initiatief aan de markt over te laten, wel wetend, dat de grote investeringen die nodig zijn, niet door het bedrijfsleven kunnen worden opgehoest. Zo blijf je fijntjes aan de zijlijn. In de bredere Europese context wordt kernenergie steeds minder een optie in het kader van alternatieve CO2-emissie mijdende energieopwekking.

Absolute Zero

In de UK denkt men overigens iets anders. Daar wordt ook gemikt op een zero emissie tegen 2050, maar kernenergie blijft daar als basisvoorziening wel overeind, onder meer door de bouw van de Hinckley C Nuclear Plant, die in 2030 operationeel zal zijn. Zie het rapport Absolute Zero, een aardige constructie om gebruik makend van groeiende stukjes (meestal al voorhanden) technologie straks te voorzien in voldoende energie zonder CO2 emissies. De auteurs zijn terughoudend over negatieve CO2 emissies, omdat bijvoorbeeld CO2 opslagtechniek nog niet op testbare schaal bestaat. Het rapport is uitgebracht door UKFIRES, een samenwerking tussen vijf vooraanstaande Britse universiteiten. FIRES wordt gesubsidieerd door de Engineering and Physical Sciences Research Counsil (EPSRC). Geen stop dus op kernenergie in de UK.

SAMOFAR en SAMOSAFER

Europa ziet niet af van kernenergie, al zal de rol in de energievoorziening iets kleiner worden. In juni 2019 werd het Europese project SAMOFAR afgesloten, een onderzoeksproject onder leiding van TU Deft. In dat project werden de veiligheidsaspecten van de MSR, in dit geval een  Molten Salt Fast Reactor (MSFR) onderzocht bij verschillende procesmechanismen, zoals de thermische expansie en de natuurlijke circulatie van het brandstofhoudende zout, het veilig aflaten van het zout bij grote storingen, het opschonen van het zout, en de oplosbaarheid van fusieproducten in het zout.

Overzicht van de verschillende systemen in een MSFR

In China is men evenzeer druk bezig met de ontwikkeling van MSR’s. Op de afsluitende meeting van SAMOFAR in juli 2019 werden daarvan resultaten gemeld, evenals over de al gevorderde status van een MSR reactor prototype in Canada.

Direct na het succesvol afsluiten van SAMOFAR project is een volgend project opgestart met dertien Europese en een Canadese partners, het SAMOSAFER project, gericht op het ontwikkelen en demonstreren van veiligheidsbarrières voor gecontroleerd gedrag van MSR’s tijdens ernstige storingen. Uiteindelijk wil men dat de MSR’s binnen 30 jaar volledig kunnen voldoen aan alle regels.

Een Nederlands pleidooi voor MSR’s met Thorium

In Reformatorisch Dagblad van 28 februari 2020 verscheen een opiniestuk van Willem Jan Blom en Pieter Meijers, waarin ze pleiten voor kernenergie in Nederland met inzet van Thorium als brandstof in gesmolten zoutreactoren.

Hier is hun tekst:

“Het is een gemiste kans dat het klimaatakkoord geen aandacht besteedt aan thorium. Het kabinet moet jaarlijks vijf miljoen euro gaan investeren in de ontwikkeling van deze nieuwe en betrouwbare vorm van energieopwekking.

De energietransitie is een grote en belangrijke opgave. In 2050 wil Nederland af zijn van vervuilende, fossiele brandstoffen die slecht zijn voor het milieu en waarmee we ook nog eens voor miljarden allerlei dubieuze oliesjeiks sponsoren. Daarom moeten we op zoek naar nieuwe energiebronnen die samen een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening vormen. Thorium heeft alles in zich om een van deze energiebronnen te kunnen zijn.

Licht radioactief

Thorium is een element dat licht radioactief is. Het metaal is zilverwit, maar bevindt zich in de natuur vaak in allerlei verschillende verbindingen, zoals thoriumoxide. In die verschillende vormen komt thorium drie keer zoveel op aarde voor als uranium. Thorium kan in verschillende nucleaire reactors dienstdoen als splijtstof, maar het meest geschikt daarvoor is een gesmoltenzoutreactor, waarin thorium wordt opgelost in vloeibaar zout. Door de thoriumatomen te beschieten met neutronen ontstaat Uranium-233, waarmee door kernsplijting energie opgewekt kan worden. Een relatief kleine hoeveelheid thorium levert verhoudingsgewijs veel energie op, waarbij een beperkte hoeveelheid afval overblijft. Waar conventioneel uraniumafval honderdduizenden jaren lang gevaarlijke hoeveelheden straling produceert, doet thoriumafval dit slechts 300 tot 500 jaar. Een thoriumreactor werkt op hoge temperaturen. Energie kan daarom efficiënt omgezet worden in elektriciteit.

Zo’n nieuwe reactor is ook een stuk veiliger: bij oververhitting vertraagt het kernsplijtingsproces zichzelf, zodat er geen gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Een extra veiligheidsmaatregel, waardoor de nucleaire reactie direct stopt in geval van nood, kan eenvoudig ingebouwd worden. Ook het verwijderen van afvalstoffen is een stuk eenvoudiger dan in een uraniumcentrale. De (terechte) veiligheidsbezwaren tegen de conventionele uraniumcentrale gaan dus niet op voor een thorium-gesmoltenzoutreactor.

Tot slot is er voldoende thorium in winbare hoeveelheden op aarde aanwezig voor honderden, zo niet duizenden jaren. Deze winbare hoeveelheden thorium bevinden zich in verschillende stabiele en bevriende landen, zoals Noorwegen, de Verenigde Staten en Australië.

Te weinig subsidie

Zon en wind zijn erg veranderlijk, waardoor een energievoorziening met alleen die bronnen onbetrouwbaar is. Een thorium-gesmoltenzoutreactor is een schone, veilige en goedkope vorm van energieopwekking die, samen met deze variabele bronnen, leidt tot een betrouwbare energievoorziening. Op dit moment wordt er aan technische universiteiten en instituten al onderzoek gedaan naar thoriumenergie, maar er is te weinig subsidie om binnen enkele decennia thoriumreactoren in Nederland te kunnen bouwen. Daarvoor moet namelijk eerst een proefreactor gebouwd worden en moet veel technisch, natuurkundig en chemisch onderzoek worden gedaan. Hiervoor moet door de Nederlandse overheid zo’n vijf miljoen euro per jaar worden geïnvesteerd. Vijf miljoen per jaar is natuurlijk niet weinig, maar andere duurzame energiebronnen kosten een veelvoud hiervan.

Kortom: in de toekomst hebben we een energievoorziening nodig die duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar is. Thorium kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Hiervoor moet worden geïnvesteerd in de bouw van een proefreactor waarin gedegen onderzoek naar thoriumenergie gedaan kan worden. Het wordt hoog tijd dat het kabinet deze investering in de energiebron van de toekomst gaat doen!

De auteurs zijn respectievelijk commissielid Duurzame Ontwikkeling en politiek bestuurslid voor SGP-jongeren.”